به گزارش پایگاه خبری علوم و صنایع غذایی ایران(ایرانفودنیوز)؛ محمدرضا فرشچیان رئیس اتحادیه صادرکنندگان خشکبار در نشست خبری با محوریت چالشهای صادرات خشکبار اظهار کرد: درگذشته نه چندان دور این اتحادیه مفتخر بود بیش از ۳۵ قلم کالای صادراتی از بادام و زیره گرفته تا…. را در سبد خود داشته باشد. سالانه شاهد حذف یک الی دو قلم از جمله بادام، قیسی، بوخورک، زیره، برگ زردآلو و… از سبد صادرات بودیم و الان صادرات به سه محصول پسته، خرما، کشمش و تا حدودی انجیر محدود شده است.
وی افرود: آیا تولیدکنندگانی که این کالاهارا تولید میکردند برای صادرات جایگاه پیشین را دارند؟ جایگاه آنها کجاست؟ زمانی نام ایران در کنار فرش، خاویار، زعفران و پسته ایران میدرخشید. فرش و خاویار که حذف و زعفران به کشورهای همسایه واگذار شد. پسته تا چندسال دیگر باقی میماند؟ زمانی ایران اولین صادرکننده پسته بود، اما الان آمریکا قدرت را در دست گرفته است.
این فعال صنعت خشکبار ادامه داد: آمریکا، ترکیه، استرالیا، افغانستان و ازبکستان در صادرات کشمش از ایران پیشی گرفتهاند و ما نمیتوانیم دنیا را محدود کنیم. ما با قوانین و شرایطی که برای خود تعریف میکنیم، خودمان را هر روز نسبت به روز گذشته محدود میکنیم. دولت مردمی که میخواهد فعالیت خود را آغاز کند خوشبختانه حرف مشترکی با ما دارد و آقای پزشکیان گفته که طرفدار ارز تک نرخی است.
وی افزود: وزیر اقتصاد نیز موضوع تک نرخی شدن ارز را بارها تکرار کردند و منتظریم. نوشدارو پس از مرگ سهراب به درد نمیخورد. صادرات کشاورزی ما نیاز به درمان دارد تا به سابق بازگردد.
رئیس اتحادیه صادرکنندگان خشکبار ادامه داد: آمار صادراتی کل خشکبار ما طی سه سال گذشته از کاهش ۲۰ درصدی تبعیت کرده است. در سال ۱۳۹۷ قبل از پیمانسپاری ارزی صادرات محصولات خشکبار حدود ۳ میلیارد دلار بود در سال گذشته این آمار به ۱.۳ تقلیل یافته بود و این بسیار تاسفبار است. پستهای که الان ۷ دلار به فروش میرسد تعهد ارزی آن، از ما ۹.۸ دلار گرفته میشود.
فرشچیان گفت: سال ۹۸ که نرخ ارز آزاد با نیمایی تقریبا برابر بود و ارز به واردکننده واگذار میشد و تجار تعهد ارزی خود را انجام میدادند و صادرکننده به راحتی ارز خود را دریافت کرده و واردکننده، کالای خود را در کوتاهترین زمان وارد کرده بیشترین آمار صادرات را در کشور داشتیم.
وی تاکید کرد: کاهش صادرات و تولید با هم هماهنگ است. کشمش و خرما کالای صادراتی ما هستند. ما ۱۷۰ هزار تن پسته میتوانیم سالانه صادرات داشته باشیم. طبق آمار گمرک آمار صادرات پسته در شش ماهه اول امسال ۴۶ هزار تن، کشمش ۲۸ هزارتن ، انجیر ۲ هزارتن بوده که دیگر تقریبا از دور صادرات خارج میشود.
فرشچیان ادامه داد: صادرات ما از عدم توجه به سخن دوستداران بخش خصوصی و صادرات رنج میبرد. در اتاقهای در بسته تصمیم میگیرند و عملی نیز میکنند. در سال ۱۳۹۸ زمانی که گفتند مکلف هستید ارز خود را وارد کنید و ارز به واردکننده واگذار شد و واردکننده واردات و صادرکننده صادرات خود را انجام داد در کوتاه مدت ارز به کشور بازگشت و نرخ آزاد بود. آن زمان نرخ آزاد ۱۱ هزار تومان و با ارز نیمایی مشترک بود. ارز نیمایی و ارز صادراتی یک نرخ بود و در آن بازه زمانی واردات کاهش یافته بود. این مسائل به هم مربوط هستند. هنگامی که رانت ارزی از بین میرود صادرات و واردات مسیر منطقی خود را طی میکنند.
وی افزود: امیدوارم در آیندهای نزدیک با تکنرخی شدن ارز و تغییر رویه بانک مرکزی اوضاع بهبود یابد. بانک مرکزی از حیطه کاری خود خارج شده و وظایف وزارت صمت را انجام میدهد و دیگر وظیفه نظارتی خود را انجام نمیدهد.
رئیس اتحادیه صادرکنندگان خشکبار ادامه داد: بانک مرکزی میگوید شما میتوانید ارز خود را به خودروسازان با نرخ توافقی واگذار کنید اما در همین نرخ توافقی نیز با ایجاد تالار دخالت میکند. اگر میگوید نرخ توافقی است باید میزان این دخالت را به صفر برساند. سپس سهمیه خودروسازان را برای صادرات دیگران قطع میکند. محدودیت تعریف میکند.
وی افزود: وقتی صادرکننده، صادر میکند با یک سیاست بلندمدت این کار را انجام می دهد و ارز آن باید بلندمدت بازگردد؛ بنابراین اگر میگویند نرخ توافقی یعنی مداخله بانک مرکزی بهطور مستقیم و غیرمستقیم اصلا وجود نداشته باشد.
فرشچیان ادامه داد: بنابر آمارهای موجود، ایران با تولید سالانه ۲۰۰ هزار تن پسته، رتبه دوم، کشمش با تولید ۲۰۰ هزارتن رتبه چهارم و خرما با تولید حدود یک میلیون و ۴۰۰ هزار تن رتبه نخست در دنیا را دارا هستیم. همچنین سالانه ۳۰ هزار تن انجیر تولید می شود که مشابه آن را در دنیا نداریم اما متاسفانه در صادرات آن گیر کردهایم.
وی با تاکید بر اینکه دیدگاه حاکمیت باید صادرات محور باشد و در غیر این صورت تولیدی نیز در دنیا نخواهیم داشت اظهار کرد: با رفع موانع صادراتی این امکان وجود دارد که صادرات خشکبار از یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار با رشد ۴۰۰ درصدی به ۵ میلیارد دلار برسد، چنانچه نتوانیم مشکلات را مرتفع کنیم، همین میزان صادرات در سال آینده نخواهیم رسید.
محمدرضا فرشچیان در پایان با بیان اینکه در سال ۱۳۹۷ صادرات خشکبار ۳ میلیارد دلار بود، افزود: با نرخ پایه گمرکی فعلی، صادرات باید به حدود ۵ میلیارد دلار می رسید، در حالیکه متاسفانه یک میلیارد و ۳۰۰ تا یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار صادرات داریم. علی رغم آنکه واردات بادام هندی، بادام درختی و گردو ممنوع است، اما به وفور در مغازه ها موجود است و متاسفانه از طریق قاچاق وارد کشور می شود.
در ادامه این نشست خبری محمدامین حاج کاظمیان عضو اتحادیه صادرکنندگان خشکبار ایران اظهار کرد: بزرگترین مشکل صادرکنندگان بخش کشاورزی، تعیین سیاستهای دستوری بر صادرات محصولات کشاورزی است. از سال ۱۳۹۷ با موضوع پیمانسپاری ارزی و مدل اجرایی شدن سیاست پیمانسپاری ارزی، صنعت خشکبار و صادرات بخش کشاورزی با مشکلات عدیدهای مواجه شد. از همان ابتدا که سامانه نیما مطرح شد، صادرکنندگان بخش کشاورزی را موظف کردند که ارز خود را در سامانه نیما ارائه کنند. عدم درک صحیح شرایط تحریم مشکلات زیادی را به وجود آورده است.
وی افزود: مگر میشود ارز ناشی از صادرات کالای کشاورزی و غذایی را در اختیار واردکنندگان صنایع و صنوف دیگر بگذاریم؟ دنیای تحریم نمیگذارد. مگر مالکیت ارز حاصل از صادرات در دنیا با شرکتهای ایرانی است؟ شرکتهای خارجی و مشتریان خارجی ما هستند که بر اساس دستورالعملهای ما ارز حاصل از صادرات ما را به شرکتهای خارجی دیگری که میتوانند تامینکنندگان واردکنندگان باشد یا شرکتهای دیگر واریز کنند.
حاج کاظمیان ادامه داد: از ابتدا مشکل ما این بود که در سامانه نیما مدل و سیستم امنی تعریف نشده بود. صادرکننده واردکننده را در نظر نمیگرفت. بعدها صرافیها وارد سامانه شدند. موضوع مهم دیگر میز موضوع قیمتگذاری نرخ ارزی است. دولتهای پیشین که امیدواریم در دولت جدید اصلاح شود، تعریف صحیحی از نرخ ارز نداشتند. ارزش نرخ ارز در دنیای پیرامون ما چگونه است؟ جز این است که نرخ ارز و ارزش پول ملی ما بر اساس قیمت طلای جهانی مشخص میشود؟ قیمت طلا و سکه را در ایران چه کسی مشخص میکند؟ بانک مرکزی به چه شکلی روی طلا و سکه قیمتگذاری میکند؟ همان معادله قیمتگذاری قیمت طلا را اگر بررسی کنیم متوجه میشویم که قیمت دلار یا یورو حداقل ۲۰ تا ۳۰ درصد قیمت دستوری ارزی است که به صادرکننده تحمیل میشود.
وی افزود: این بزرگترین مشکل ما است. مشکلی با موضوع پیمانسپاری ارزی نداریم چراکه این از نظر صادرکنندگان حرفهای به معنای کنترل جریان ارزی در کشور توسط دولت است که ارز به چه شکلی در حال تقسیم و هزینه است. اما قیمتگذاری آن به چه صورت است؟ در سال ۱۳۹۷ سیاستی در نظر گرفته شده که مدام در حال تغییر آن هستند. برای اینکه این سیاست را اصلاح کنند حالا میگویند که با خودروسازان تعامل کنید به این معنا که خودروساز میتواند از محل صادرات نسبت به واردات خودرو اقدام کند و این موجب میشود که خودروساز به حوزه صادرات خشکبار ورود کند و هم موضوع کیفیت کالای صادراتی را زیر سوال ببرد و هم بر اساس سود بسیار بالایی که واردات خودرو دارد و موضوع انحصاری که صادرات خودرو دارد، با پایینترین قیمت ممکن بازارهای بینالمللی را تحت الشعاع قرار دهد.
عضو اتحادیه صادرکنندگان خشکبار ایران در پایان تاکید کرد: اگر قرار باشد برای صادراتی که تنها روش توسعه فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی کشور است مدام محدودیت تعریف کنیم صرفا باید به صادرات نفت تمرکز داشته باشیم که هزینه حمل و نقل بالایی دارد. باید تکلیف پیمان سپاری ارزی و سیاستهای قیمتگذاری مشخص شود. اگر قرار است پیمانسپاری ارز وجود داشته باشد، در قیمتگذاری آن هیچ دخالتی وجود نداشته باشد چراکه قیمت را میزان عرضه و تقاضای ارز مشخص میکند. باید اجازه دهند که صادرکنندگان با واردکنندگان تعامل سازنده داشته باشند. این کار اگر اتفاق بیفتد قیمت ارز کاهشی میشود. کافی است که دولت یکبار تصمیم بگیرد به صادرکننده اعتماد کند.
مجید بازیان عضو هیئت رئیسه اتحادیه صادرکنندگان خشکبار ایران نیز در بخشی از این نشست اظهار کرد: ۸۰ درصد چند محصول کشاورزی که داریم باید صادر شود. یعنی ۲۰۰ هزار تن پستهای که داریم باید ۱۸۰ هزار تن آن صادر شود. درخت پسته و باغ ما نمیتواند توقف کند تا بانک مرکزی سیاستهای خود را تنظیم کند.
وی افزود: در برخی سالها افزایش صادرات داشته و در برخی سالها کاهش صادرات. صادرکننده باید تحت هر شرایطی محصولات خود را صادر کند. سیاستگذاران ما متاسفانه از روز اول صادرات محصولات نفتی و پتروشیمی و فولادی ما را با کشاوزی در یک کفه میبیند اما این مسائل با یکدیگر بسیار تفاوت دارند. وقتی بانک مرکزی اعلام میکرد که ۲ میلیارد دلار از محصولات کشاورزی درآمد ارزی داریم، میگفتند این میزان عددی نیست اما این میزان حاصل دسترنج ۱۷ استان و ۵ تا ۶ میلیون کشاورز است بنابراین تولیدات ما باید تحت هر شرایطی صادر شود.
بازیان ادامه داد: طی چند سال گذشته نتوانستیم بانک مرکزی و دولت را متقاعد کنیم که این صادراتی که در حال انجام است، نمیتوانیم ارز خود را در اختیار خودروساز و موبایلسازها و صنایع دیگر قرار دهیم. ارز خشکبار تعریف میشود. این ارز باید در خود صنعت و محصولات کشاورزی وارد شود. بنابراین به دلیل اینکه برخی از صنایع ما درگیر تحریم هستند نمیتوانیم این کار را انجام دهیم.
وی در پایان گفت: از جمله اتفاقات دیگر طی سال گذشته این بود که وزارت صمت به یکباره واردات در مقابل صادرات خودرو برای خودروسازان را باز کرد ولی این مسئله را برای دیگر صنایع محدود کرد و عملا خودروساز به صادرکننده پسته تبدیل شد. این سیاستها است که صنعت ما را دچار فرسایش کرده است.
در پایان این نشست اعضای انجمن صادرکنندگان خشکبار ایران ضمن انتقاد از وضعیت اختصاص ارز نیمایی به کالای وارداتی و حمایت از واردکنندگان، از ارسال نامه سرگشاده این اتحادیه به رئیس جمهور خبر داد.
متن نامه سرگشاده ارسال شده به رئیس جمهور به شرح زیر است:
جناب آقای رئیس جمهور،
در هر نقطه از دنیا که از نام ایران عزیز یاد می شود، در زمینه فرهنگ تاریخ کهن ایران و در وادی تجارت چند محصول شاخص از جمله پسته، زعفران، فرش و خرما خود نمائی می کند.
«حال صنعت خشکبار ایران خوب نیست» و بازارهای صادراتی و تولیدی کشور به سرعت رو به افول و نابودی است. در حالی که پیدا کردن و نگه داشتن یک خریدار خارجی چندین سال تلاش و چندین هزار دلار هزینه دارد، از دست دادن آن با یک بخشنامه غیر کارشناسی در یک روز اتفاق میافتد. صنعت خشکبار ما در سالهای اخیر شاهد ورشکستگی بسیاری از واحدهای تولیدی صادراتی بوده که جلوگیری از آن هم خارج از توان صاحبان دردمند این صنایع و محتاج توجه جدی دولت مردان دل سوز است.
بر خلاف تمامی کشورهایی که در امر صادرات غیر نفتی رشد روز افزون داشتهاند قوانین وضع شده در ایران به ضرر صادرات غیر نفتی و به کام واردکنندگان کالاهای غیر ضروری رقم خورده است.
بازارهای چندین ساله برخی از محصولات صادراتی از جمله فرش، خشکبار و گیاهان داروئی در اثر وضع قوانین خلق الساعه و غیر کارشناسی از دست رفته است و در صورت ادامه روند کنونی، هم چون زاینده رود و هامون و چیچست خواهد خشکید. شاهد این مدعی کاهش صادرات خشکبار به میزان ۴۰۰ درصد از حدود پنج میلیارد دلار به مبلغ یک میلیارد دلار بین سالهای ۱۳۹۸ و ۱۴۰۲ است و دردآورتر آن که نتیجه تبعی این ضایعه، بیکاری چندین صد هزار نفر از بهره برداران و فعالان مستقیم و غیر مستقیم حوزه کشاورزی بوده است. طرفه آن که تبعات سوء این نابسامانی بهرهمندی اقتصادی تولیدکنندگان بیگانه و وارد کنندگان کاخ نشین است.
در کدام کشور دنیا سراغ دارید که دولت به تولید کننده و صادر کننده محصولات کشاورزی تکلیف کند که ارز حاصل از صادرات را به قیمت ۳۰ درصد کمتر از نرخ بازار در سامانه نیما واگذار که آن را به وارد کننده ساعتهای لوکس یا قهوه، خودرو و موتورسیکلت و صدها کالای لوکس غیر ضروری تخصیص دهد. با کدام منطق و توجیهی چنین اتفاقاتی میافتد که بجز فساد و خروج سرمایه از کشور و ایجاد بیکاری دستاورد دیگری نداشته است.
ما امضا کنندگان ذیل که تولید کنندگان و صادرکنندگان خشکبار قدیمی و همچنین صادرکنندگان نمونه دورههای مختلف کشور هستیم و به نمایندگی از طرف بیش از سه میلیون خانوار کشاورز که به صورت مستقیم در امر تولید خشکبار در اقصی نقاط کشور فعالیت دارند، خدمت حضرتعالی که در مناظرات انتخاباتی تقویت صادرات غیر نفتی و ساماندهی رفع تعهدات ارزی را به جدیت مطرح فرمودید، اعلام میکنیم که صنعت چند صد ساله خشکبار کشور در اثر بی توجهی و وضع قوانین نادرست در حال نابودی است و برخلاف کشورهای موفق که به صادر کننده یارانه صادراتی پرداخت میشود، در کشور ما متاسفانه یارانهها از کیسه نحیف کشاورزان به جیب فربه واردکنندگان محصولات غیر ضروری سرازیر میشود.
عدم رسیدگی سریع و کارشناسانه مناسب به این وضعیت در زمانی نه چندان دور موجبات بیکاری چند صد هزار نفر از کشاورزان و کارگران را رقم خواهد زد، به بیان ساده و روشن با احتساب همه اعضای خانوارها حدود ۱۲ میلیون نفر از صاحبان منزلتهای کهن روستائی به صدقه بگیران سرافکنده شهری تبدیل خواهند شد.
جناب آقای رئیس جمهور،
جنابعالی دستور فرمائید درخواستهای ما به شرح زیر مورد اقدام قرار گیرد:
۱- صادرکنندگان خشکبار به دلیل تحریمهای بانکی وضع شده امکان انتقال ارز در شرایط دشوار کنونی را ندارند. اجازه واردات مواد غذائی و کشاورزی در مقابل صادرات انواع خشکبار و رفع تعهد ارزی که در زمانی کوتاه در دولتهای قبلی سابقهای موفق دارد به رفع مشکل کمکی جدی است.
۲- از تخصیص ارز نیمائی برای واردات محصولات غذایی و کشاورزی غیر ضروری خودداری و در صورت ضرورت واردات اینگونه محصولات فقط در قبال صادرات خشکبار مجاز شود.
۳- رفع تعهد ارزی سالهای گذشته صادرکنندگانی که به دلایل مختلف از جمله تحریم انجام نشده است همانند تجربه دهه هفتاد به صورت ریالی تسویه شود تا آنها نیز بتوانند به چرخه تولید کشور باز گردند.
۴- تثبیت قوانین تسهیل گر برای صادرات، حداقل برای دورهای ۳ ساله بر ثبات موثر بازار تاثیری چشمگیر خواهد داشت.
۵- نوسانات ارزی، تغییرات مداوم مقررات و قوانین صادرات و واردات باعث اختلال در مدیریت کسب و کار و بنگاههای اقتصادی حوزه تولید و صادرات خشکبار شده و موجب ناکامی این کارآفرینان در بازپرداخت تسهیلات و رفع تعهدات مالی خود در قبال سیستم بانکی و عملا” باعث توقف فعالیت آنان شده، لذا دستور برقراری امکانات و تسهیلاتی جهت استمهال، تمدید و یا تقسیط بدهی های معوق نیز داروئی شفابخش است.
ما تعهد میکنیم که تا پایان دوره ۴ ساله اول ریاست جمهوری جنابعالی صادرات خشکبار ایران را حداقل به رقم ۵ میلیارد دلار سابق بازگردانیم.
در خاتمه از شما تقاضای عاجزانه داریم بر اساس نامههای ۴۷ و ۵۳ امیرالموءمنین (ع) و اینکه ۴۰ مرتبه ایشان در کتاب شریف نهج البلاغه سخن از حمایت مظلوم گفتهاند. از کشاورزان، تولیدکنندگان و صادرکنندگان مظلوم این بخش حمایت نمائید.
با احترام، ارادت و امید
رونوشت: – وزیر محترم صنعت و معدن و تجارت
– وزیر محترم امور اقتصادی و دارائی
– وزیر محترم جهاد کشاورزی
– رئیس محترم سازمان توسعه تجارت، وزارت صمت
دیدگاهتان را بنویسید